Gweithio ar doeau

Gweler hefyd Gweithio ar Uchder (Cyswllt).

Rhaid i unrhyw waith ar doeau fod yn destun asesiad risg neu dan neu drwy reolaeth y Gwasanaethau Eiddo a Champws.

Wrth gynllunio gwaith ar doeau, meddyliwch:

  • A oes asesiad risg addas??
  • A oes amddiffyniad ar yr ochr i atal pobl neu ddeunyddiau rhag disgyn?
  • Wrth wneud gwaith ar do diwydiannol, a ddarparwyd rhwydi i atal pobl rhag disgyn oddi ar ymyl blaen y to ac oddi ar ddalennau sydd wedi eu gosod yn rhannol?
  • A ydych wedi gweld deunyddiau bregus fel dalennau sment a ffenestri yn y to?
  • A ydych wedi cymryd rhagofalon i atal pobl rhag disgyn trwy ddeunyddiau bregus wrth weithio ar y to, e.e. trwy ddarparu rhwystrau, gorchuddion neu lwyfannau gwaith?
  • Cofiwch fod 'cerdded dros y bolltau' i ddilyn trawslathau'r to yn beryglus!
  • A oes angen rhwydi disgyn neu 'fagiau diogelwch'?
  • A yw pobl yn cael eu cadw draw o'r ardal sydd o dan y gwaith a wneir ar y to?
  • Os nad yw'n bosib cadw pobl draw, a gymerwyd rhagofalon ychwanegol i atal malurion rhag disgyn arnynt?
  • A ydych yn dilyn Canllawiau'r Weithrediaeth Iechyd a Diogelwch?

Diogelu'r Ymylon

Fel rheol mae angen rheiliau gwarchod a byrddau traed neu rwystrau addas ar ymyl y to neu ar fargod y to i atal pobl a deunyddiau rhag disgyn.

Os bwriedir gwneud gwaith ar unrhyw do, rhaid sicrhau'r canlynol:

  • Mynediad diogel i'r to ac oddi arno, er enghraifft, mynediad cyffredinol neu sgaffald twr.
  • Ffordd ddiogel o symud ar draws y to, er enghraifft, ysgolion to addas.
  • Ffordd ddiogel o weithio ar y to - llwyfan gyda rheiliau gwarchod (er enghraifft, sgaffald neu lwyfan waith symudol ar uchder).

Gwaith ar Doeau Diwydiannol

Rhaid atal pethau a phobl rhag disgyn oddi ar ymyl blaen y to. Mae ymylon blaen yn cael eu creu wrth i ddalennau newydd gael eu gosod ar y to, neu wrth i hen rai gael eu tynnu.

Mae gwaith ar ymyl blaen y to yn gofyn am gynllunio gofalus er mwyn datblygu system waith ddiogel. Rhwydi yw'r dull orau o leihau'r risg o anaf o ddisgyn oddi ar ymyl blaen y to, gan eu bod yn diogelu pawb ar y to. Rigwyr hyfforddedig ddylai osod rhwydi.

Gall sgaffaldiau, gyda rheiliau gwarchod neu rwystrau a byrddau traed addas ger yr ymyl blaen sicrhau diogelwch dan rai amgylchiadau. Ond bydd rhaid defnyddio'r rhain ar y cyd â harneisiau sydd wedi eu gosod yn addas. Bydd angen goruchwylio'r system waith hon yn agos gan ei bod yn anodd i harneisiau aros wedi eu clipio'n sownd trwy gydol y gwaith.

Wrth ddatblygu system waith ddiogel, dylech hefyd ystyried y canlynol:

  • Sut caiff y dalennau cyntaf eu gosod - efallai y bydd angen llwyfan ar wahân (nid yw pecyn o ddalennau to yn blatfform gweithio diogel) - a sut mae gosod pennau clun a manylion arbennig eraill.
  • Sut caiff dalennau eu codi i lefel y to - penderfynwch a ellir defnyddio peiriannau codi fel teclyn codi ar oledd. Bydd hyn yn dileu risgiau diangen wrth osod pecynnau o ddalennau ar gynheiliaid y to neu wrth agor pecynnau wedi eu gwasgaru dros gynheiliaid y to.

Deunyddiau Bregus

Mae llawer o doeau yn fregus, neu'n gallu mynd yn fregus. Yn gyffredinol, mae sment asbestos, gwydr ffibr a phlastig yn mynd yn fwy bregus wrth fynd yn hyn, gall dalennau dur rydu ac efallai na fydd dalennau ar doeau sydd wedi eu trwsio'n wael wedi eu cynnal yn gywir.

Gallai unrhyw un o'r deunyddiau hyn ildio heb rybudd. Peidiwch ag ymddiried mewn unrhyw orchudd ar do a pheidiwch â sefyll yn uniongyrchol ar unrhyw un ohonynt. Ar do bregus, peidiwch byth â cheisio cerdded ar hyd llinell y bolltau uwchben y trawslathau, neu ar hyd grib y to, gan fod y dalennau'n gallu torri ac ildio.

Mae agoriadau yn y to a ffenestri bregus yn y to yn berygl ychwanegol ac mae'n anodd gweld rhai ffenestri to mewn ambell olau ac efallai y bydd eraill wedi eu cuddio gan baent. Gellir diogelu pobl rhag disgyn trwy agoriadau a ffenestri bregus yn y to trwy osod rhwystrau neu orchudd gyda rhybudd arnynt.

Ar doeau bregus, mae'n rhaid cynllunio'r gwaith yn ofalus er mwyn sicrhau nad oes neb yn disgyn trwy'r to. Os na ellir osgoi gorfod mynd ar ben y to, bydd angen llwyfannau gweithio i wasgaru'r llwyth (neu system fynediad arall) a dylid defnyddio'r rhain gydag amddiffyniad ar yr ochrau neu harneisiau (os nad oes safle angori addas ar gael, efallai y bydd rhaid gosod system raff achub).

Ar doeau ar lethr, bydd rhaid cael ysgolion to neu fyrddau pwrpasol i wasgaru pwysau'r gweithwyr a'r deunyddiau.

Pobl sy'n cerdded heibio

Peidiwch â thaflu deunyddiau fel hen lechi, teils, etc. i lawr rhag ofn bod rhywun yn cerdded heibio. Defnyddiwch gafn llithro caeedig, gostyngwch y malurion mewn cynwysyddion neu defnyddiwch warchodwyr brics a/neu rwydi ar sgaffaldiau, ond cofiwch mai dim ond deunydd ysgafn fydd rhwydi'n gallu eu dal yn gyffredinol. Efallai y bydd angen bwâu a/neu lwybrau cerdded dan do hefyd os yw'r risg yn arbennig o uchel.

Rhagor o Wybodaeth

Mae'r Weithrediaeth Iechyd a Diogelwch yn darparu gwybodaeth ddefnyddiol iawn ar weithio ar doeau ac maent ar gael trwy'r cysylltiadau isod. Y safonau a osodir gan y Weithrediaeth Iechyd a Diogelwch yn y dogfennau hyn yw'r safonau a ddisgwylir yn y brifysgol pryd bynnag y gwneir gwaith ar doeau ac felly mae'n rhaid i asesiadau risg ystyried y safonau hyn.

  • Working on Roofs: HSE INDG284 ()
  • Health and Safety in Roofwork: HSE HSG33 ()
  • Protecting the Public - your next move: HSE ISBN 0717611485 ()